وضع سلامت کارگران ایرانی چگونه است؟ - بانیما

بر اساس محاسبات سازمان بین المللی کار، در هر 15 ثانیه، 160 کارگر دچار حادثه می شوند و یک کارگر بر اثر بیمای یا حادثه ناشی از کار، جان خود را از دست می دهد. سومین عامل مرگ ومیر در دنیا، حوادث شغلی است و چهار درصد از فراوری ناخالص داخلی در دنیا صرف هزینه های ناشی از حوادث کار می گردد. در ایران نیز کل هزینه های ناشی از حوادث شغلی 960 هزار میلیارد تومان در سال 91 برآورد شده است.

با توجه به اهمیت سلامت کارگران به عنوان نیروی مولد جامعه، پژوهشگران با انجام یک مطالعه شرایط موجود سلامت کارگران ایران را آنالیز کردند و برنامه جامعی را برای ارتقای آن پیشنهاد دادند.

برای انجام این تحقیق پژوهشگران، مطالعات مرتبط در خصوص وضع سلامت کارگران و مداخلات قبلی اجرا شده سلامت کار، اسناد بالادستی و ظرفیت های قانونی، شاخص های معین نماینده سلامت کار در جامعه ایرانی و تجربیات سایر کشورها در زمینه سلامت کارگران را مورد آنالیز قرار دادند.

با استفاده از داده های به دست آمده از این آنالیز، وضع موجود سلامت کارگران و مداخلات گذشته و چالش های نظام ارتقای سلامت شناسایی شد. سپس با بحث گروهی متمرکز توسط ذی نفعان این موضوع، اطلاعات به دست آمده و تحلیل ها، نقد و اصلاح شد.

ذی نفعان موضوع سلامت کارگران شامل نهادهای زیر هستند:

- وزارت بهداشت، دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی، مرکز سلامت محیط کار و دفتر سلامت روانی و اعتیاد؛

- وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی: معاونت اجتماعی؛

- وزارت صنعت، معدن و تجارت؛

- ستاد مبارزه با مواد مخدر؛

- سازمان بهزیستی کشور؛

- سازمان امور اجتماعی وزارت کشور؛

- کانون عالی کارفرمایان؛

- کانون عالی کارگران؛

- انجمن های علمی طب کار، بهداشت حرفه ای و ارگونومی؛

- نمایندگی سازمان های بین المللی.

یافته های این مطالعه نشان می دهد که به دلیل نبود داده های نقطه ای در سال های گذشته، نمی توان فرایند صعودی یا نزولی شاخص های سلامت کارگران را قضاوت کرد؛ اما در کل جامعه شرایط عوامل خطر بیماری های غیرواگیر، اختلالات روانی و آسیب های اجتماعی فرایند افزایشی داشته و این موضوع احتمالا در خصوص جمعیت کارگری نیز صادق است.

به طور خلاصه نتایج به دست آمده حاکی از این است که سلامت کارگران با وجود متولیان متعدد ملی و بسته های خدماتی متنوع بهداشتی-درمانی، اجتماعی و ایمنی و همچنین حمایت اسناد بالادستی، فرایند بهبود درخوری نداشته و خلاهای متعددی در سطوح عملیاتی دارد.

به گفته پژوهشگران این مطالعه مهم ترین چالش سلامت کارگران تأثیرگذاری شرایط محیط کلان سیاسی، مالی، اجتماعی، فناوری، محیط زیست و شرایط بین المللی بر شرایط بنگاه های مالی است. حقوق زیر خط فقر کارگران در دو دهه گذشته، شرایط نامناسب سرمایه گذاری در ایران، سرمایه اجتماعی پایین و تحریم های بین المللی و کاهش ارزش پول ملی؛ عوامل کلانی هستند که هرگونه برنامه ریزی ملی برای بهبود سلامت کارگران را با چالش روبرو می نمایند و احتمال موفقیت مداخلات را کاهش می دهند.

در انجام این پژوهش، بهزاد دماری دانشیار پزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی تهران، ابراهیم صادقی فر دکترای توسعه مالی اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی، علی اصغر فرشاد استاد بهداشت حرفه ای مرکز تحقیقات بهداشت کار دانشگاه علوم پزشکی ایران، حسن محمد صادقیان دانشجوی دکتری روان شناسی دانشگاه اهواز، حسین المدنی پژوهشگر دپارتمان حکمرانی و سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران، عباس وثوق مقدم استادیار پژوهش در پزشکی اجتماعی وزارت بهداشت و فرشته طاهری دانشجوی دکتری روان شناسی شناختی دانشگاه علوم پزشکی ایران مشارکت داشتند.

یافته های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان شرایط سلامت کارگران ایران و پیشنهادات مداخلات در فصل نامه سلامت کار ایران منتشر شده است.

منبع: ایسنا