تغییر سیاست خارجی عربستان برای جلب نظر بایدن - بانیما

به نوشته بلومبرگ، آل سعود در چهار سالی که گذشت در سایه حمایت دونالد ترامپ توجهی بیش از آنچه از یک قدرت عظیم انتظار داشت، دریافت کرد؛ معاملات تسلیحاتی آسان، خلاصی از هر نوع اتهامی که رفتارهای ضدحقوق بشری شان به سوی آنها وارد می کرد و جارد کوشنر که در داخل کاخ سفید حامی تمام قد آنها بود.

در سوی مقابل، جو بایدن عربستان را کشوری مطرود تعبیر نموده که دستور قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار منتقد سعودی را در سفارت این کشور در استانبول صادر نموده است. او در جریان کمپین هایش بارها بر سرانجام حمایت امریکا از تجاوز به یمن و حمایت از متهمان سیاسی در این کشور گفته بود. اما در این میان آنچه بیش از پیش عربستان را نگران نموده، تصمیم بایدن برای توقف فروش سلاح به ریاض و بازگشت به مذاکرات بر سر برجام با ایران است. همین دغدغه ها در فرصت به جامانده تا روی کار آمدن بایدن، عربستان را به فکر خانه تکانی در حوزه سیاست خارجی واداشته و به باور ناظران به نظر می رسد تصمیم دارد با یک تیر دو نشان زده و با عادی سازی روابط با آنکارا با پیش شرط حل مناقشه قطر، پالس مثبتی نیز به دولت جدید امریکا بفرستد.

ملاقات در کشور بی طرف

در حالی که پرونده محاکمه عاملان قتل روزنامه نگار سعودی در ترکیه در جریان است و با گذشت نزدیک به یک ماه از شروع تحریم رسمی کالاهای ترکیه ای در عربستان می گذرد، وزرای خارجه ترکیه و عربستان در حاشیه نشست همکاری های اسلامی در نیامی پایتخت نیجر برای نخستین بار پس از قتل جمال خاشقجی در سال 2018 با یکدیگر ملاقات و گفت و گو کردند. به نوشته الاحوال نیوز، این ملاقات چندان اتفاقی هم نبود چراکه یک هفته قبل نیز رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه با ملک سلمان میزبان نشست گروه 20 تماسی تلفنی داشت و بر سر مسائل منطقه ای صحبت کردند.

فارغ از آنچه در این ملاقات با وجود سیاست های خصمانه دو کشور در چند سال اخیر گذشت، چاوش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه در توئیتی با ابراز خرسندی از نتیجه این گفت و گو نوشت: روابط مستحکم ترکیه- عربستان می تواند برای هر دو کشور و حتی کل منطقه بسیار سودمند باشد. واکنشی که اهمت اویسل، رئیس مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه درباره آن به دیلی صباح گفت: انتظار می رود عربستان در هراس از آینده روابط با دولت جدید امریکا، در ایجاد روابط با ترکیه معقول تر از گذشته اقدام کند چراکه در شرایط فعلی منازعه میان دو قدرت منطقه ای به سود هیچ کدامشان نیست.

علی بخیر، استادیار دانشگاه ابن خلدون قطر نیز گفت: هنوز برای تحلیل آینده این روابط بسیار زود است چراکه نتیجه از یک سو به سیاست دولت بایدن در قبال ریاض و آنکارا برمی شود و از سوی دیگر به روابط واشنگتن-تهران وابسته است. اما برای تسهیل در این راستا، با توجه به روابط گسترده قطر و ترکیه در حوزه های نظامی و مالی در سال های اخیر، عربستان باید پیش از هر چیز مناقشه سال 2017 با قطر را حل و فصل کند.

پیشکش آل سعود به بایدن

گرچه هنوز مقامات قطری نسبت به شایعات درباره حل و فصل مناقشات و لغو تحریم های عربستان نسبت به این کشور اظهارنظری نداشته اند اما به نوشته فایننشال تایمز، حل این مشکل آسان ترین گره پیش روی محمد بن سلمان ولیعهد سعودی است. یکی از مشاوران عربستان معتقد است: حل مناقشه قطر، پیشکشی برای بایدن است چراکه بن سلمان خود را در تیررس خطر می بیند و برای اینکه عربستان را در حال تغییر نشان دهد به فکر حل این معضل سه ساله افتاده است.

این در حالی است که علی شهابی، تحلیلگر نزدیک به خاندان سعود از بحث برای این کار از ماه ها قبل خبر داده و در این برهه، این اقدام عربستان را به نوعی بستن پرونده های قدیمی عنوان می نماید.

اما به باور تحلیلگران بلومبرگ ممکن است روابط با دولت جدید امریکا، آن طور که عربستان پیش بینی نموده فاجعه بار پیش نرود. کارن یانگ، تحلیلگر مرکز مؤسسان امریکا معتقد است: انتظار عربستان از دولت جدید امریکا این است که با آن مانند دیگر شرکایش رفتار کند و آن را به رسمیت بشناسد و در این شرایط ممکن است دولت بایدن شرایط را بپذیرد و مانند بسیاری از کشورهای خاورمیانه و بدون هیچ روابط خاصی با آن رفتار کند.