دیر حرف زدن کودک؛ نشانه های هشدار دهنده را بشناسیم - بانیما

خبرنگاران | سرویس مادر و کودک - همانند دیگر مهارت ها، سنی که بچه ها شروع به حرف زدن می کنند، متفاوت است. برخی از بچه ها پیش از تولد یک سالگی شادمانه ماما و بابا می گویند. بیشتر نوپایان تا سن 18 ماهگی، حدود 20 کلمه را به زبان می آورند. اما اگر کودک دو ساله، هنوز حرف نمی زند یا نمی تواند دو کلمه را کنار هم بگذارد، چه باید کرد؟

مهم است که پدر و مادر بدانند که در فرایند حرف زدن بچه ها، چه چیزی عادی و چه چیزی غیر طبیعی است. تا در صورت مشاهده رفتار غیرطبیعی تمهیدات لازم را بیاندیشند.

نشانه های دیر حرف زدن کودک چیست؟

موارد زیر مسائل رشد زبانی کودک را در هر سن نشان می دهد:

تولد تا یک سالگی

کودک بغ بغو، یا غان و غون نمی کند. با دیگران کم ارتباط برقرار می کند یا اصلا هیچ ارتباطی برقرار نمی کند.

یک تا دو سالگی

صدا های کمی از خودش در می آورد و آهنگ صدایش معنی دار نیست. تا هیجده ماهگی هیچ کلمه ای را بر زبان نمی آورد. اسامی اشیا آشنا را تشخیص نمی دهد و تلاشی برای برقراری ارتباط نمی کند.

دو تا سه سالگی

حرف های دیگران را کم می فهمد. دایره لغاتش محدود است. کلمات را باهم ترکیب نمی کند. در دو و نیم سالگی نمی تواند چیزی که از او می خواهید، پیدا کند.

سه تا چهار سالگی

خیلی از حرف هایش نامفهوم است. کم حرف می زند یا فقط همان چیز هایی را که می شنود، تکرار می کند. افعال و صفات کمی را استفاده می کند. درک فرازبانی محدودی دارد (معنای پنهان جمله ها را درک نمی کند).

چهار تا پنج سالگی

خیلی نامفهوم یا تک جمله ای حرف می زند و فقط جمله های خیلی ساده را به کار می برد. زمان های فعل را درک نمی کند. نمی تواند یک داستان را بازگو کند. نمی تواند با تغییراتی که در محیطش ایجاد شده کنار بیاید. انزوا و ناامیدیش هر روز بیشتر می شود.

چه عواملی موجب دیر حرف زدن کودک می شود؟

دلایل زیادی وجود دارد که موجب دیر حرف زدن کودک می شود. ممکن است یک نقص جسمانی مانع تلفظ کلمات توسط کودک شود یا کودک در درک مفاهیم مشکل داشته باشد. در این حالت، سیستم اعصاب داخلی، قادر نیست پیامی را بطور کامل بین مغز و دیگر اعضای بدن منتقل کند.

اگر بابت دیر حرف زدن کودک خود نگرانی دارید، عوامل زیر را در نظر داشته باشید.

1. نقص جسمانی

شکاف لب و دهان از مسائلی است که روی سخن گفتن کودک تاثیر می گذارد. کوتاه بودن فرنولوم (بافتی چین خورده که حرکت زبان در دهان را کنترل می کند) نیز بر روی حرف زدن کودک موثر است. مسائل جسمی مانند این، معمولا در معاینات ماهانه نوزادی تشخیص داده می شوند. اما در صورت عدم تشخیص پزشک، با اولین مراجعه کودک به دندانپزشک یا تاخیر در صحبت کردن کودک، علت یابی می شوند.

2. مسائل دهانی

بسیاری از بچه های که تاخیر در حرف زدن دارند، ارتباط میان مغز با اندام ها و ماهیچه های داخل دهانشان مختل شده است. بدین گونه که مغز کنترلی روی لب ها، زبان و فک ندارد. به همین دلیل آوا ها به صورت صحیح از مخرج ادا نمی شود. این مسائل اگر درمان نشوند، به همین صورت باقی می مانند.

3. تاخیر در رشد

ممکن است دیر حرف زدن کودک به دلیل تاخیر در رشد باشد. البته هر کودکی مطابق فرایند خاص خود رشد می کند، اما اگر مشاهده کرده اید رشد همه جانبه مهارت ها و فعالیت های کودک با تاخیر پیش می رود، حتما به پزشک مراجعه کنید. خصوصا فرایند رشد مهارت های حرکتی، شناختی و زبانی کودک را به دقت دنبال کنید.

اگر دیر حرف زدن کودک به دلیل تاخیر در رشد باشد، کودک خیلی کم حرف می زند (یا اصلا حرف نمی زند)، معنای صحبت دیگران را درک نمی کند، حرف های دیگران را طوطی وار تکرار می کند و هیچ گونه احساس و واکنشی نسبت به حرف هایی که می زند، ندارد.

4. مسائل شنوایی

یکی از دلایل دیر حرف زدن کودک، مسائل شنوایی است. به همین دلیل شنوایی کودک بایستی توسط متخصص شنوایی سنجی مورد آزمایش قرار گیرد. کودکی که شنوایی کامل ندارد، در فهمیدن سخنان دیگر افراد مشکل دارد و دایره واژگان محدودی دارد. مشکل شنوایی باعث می شود کودک نتواند به درستی و روان صحبت کند.

5. عفونت گوش

متاسفانه، عفونت گوش در بچه ها زیر سه سال رایج است. البته بدین معنا نیست که هر کودکی که عفونت گوش داشته است، مشکل شنوایی و تاخیر در حرف زدن پیدا می کند. اگر عفونت گوش به موقع درمان شود، مسئله ای برای کودک پیش نمی آید. اما عفونت های مزمن گوش، بر روی تکلم کودک تاثیر می گذارند. این عفونت ها به گوش میانی کودک آسیب می زنند و به درمان های معمولی پاسخ نمی دهند، بلکه در یک مدت کوتاه دوباره باز می گردند. اگر کودک شما در این دسته قرار می گیرد، بایستی به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید تا درمان های لازم را دریافت کنید.

چه باید کرد؟

والدین بایستی با مشاهده اولین نشانه های غیر طبیعی بودن تکلم در کودک، به متخصص مراجعه کرده و درمان های لازم را دریافت کنند.

متخصصان گفتار درمانی بر روی بهبود مهارت های کلامی و گفتاری کودک کار می کنند و تمریناتی برای کار منزل به والدین می دهند. در اینجا به برخی تمرینات گفتار درمانی در منزل اشاره می کنیم.

• زمان زیادی را به برقراری ارتباط با کودک اختصاص دهید. حتی در دوران نوزادی، با کودک صحبت کنید، آواز بخوانید و حرکات و صدا های او را تقلید کنید.
• برای کودکتان کتاب بخوانید. هیچ زمانی برای کتاب خواندن برای کودکتان زود نیست. با توجه به سن کودک، کتاب پارچه ای، مقوایی و تصویری بگیرید و او را تشویق به مطالعه کنید. با کتاب های لمسی که بافت های مختلفی دارند، شروع کنید. اجازه دهید کودک به تصاویر اشاره کند و نام هر یک از شکل ها را برایش تکرار کنید.
• از تمام موقعیت ها در طول روز استفاده کنید. برای بهبود قدرت بیان کودک، از هر موقعیتی در طول روز استفاده کنید. در سوپر مارکت، کالا هایی که می خرید برای کودک نام ببرید، در آشپزخانه روش پخت غذا را توضیح دهید. به اشیا خانه یا خیابان اشاره کنید و درموردشان صحبت کنید. از کودک سوال بپرسید و واکنشش را تشویق کنید.

بهترین راه درمان دیر حرف زدن کودک، تشخیص به موقع آن است. با انجام درمان های مناسب و گفتار درمانی مهارت های ارتباطی کودک بهبود چشمگیری پیدا می کند.

بیشتر بخوانید: علت لکنت زبان بچه ها چیست؟ + درمان لکنت زبان

برگرفته از: verywellfamily، kidshealth و کودک چگونه حرف زدن را یاد می گیرد/ جیمز لاو