درمان نازایی و ناباروری؛ همه راه ها و هزینه ها - بانیما

اگرچه به باور متخصصان و پزشکان این حوزه، امروز با وجود شیوه های درمان نازایی و ناباروری متعددی که در جهان و کشور ما ایران وجود دارد، دیگر هیچ زوج جوانی نباید نگران مسائل و اختلالات ناباروری و نازایی باشد، اما با وجود این، هستند زوج هایی که به دلیل نداشتن توان مالی برای تامین هزینه های درمان یا نپذیرفتن شیوه ها و شرایط درمان ناباروری و نازایی مانند استفاده از تخمک یا لقاح اهدایی امکان ناباروری را برای همیشه از دست می دهند. با مطالعه این گزارش علاوه بر آگاهی از دلایل و علائم نازایی در زوج های جوان با روش های درمان نازایی و تاثیر آن در فرایند زندگی زوج ها بیشتر آشنا می شویم.

نکاتی که هر زوج جوانی باید بدانند

به چه مراکزی برای درمان ناباروری مراجعه کنیم؟

زوج ها برای درمان ناباروری باید به مراکز سرشناس و معتبر در زمینه درمان ناباروری مراجعه کنند. مراکزی که در آن ها متخصص ناباروری مردان، متخصص ناباروری زنان و جنین شناس وجود داشته باشند و مسائل و احتمال هایی که باعث ناباروری در مردان و زنان می گردد به طور کامل بررسی گردد. بهترین مراکز، مراکزی هستند که تمامی این بخش ها در آن ها وجود داشته باشد و به صورت تیمی برای درمان ناباروری اقدام کنند. در این شرایط بیمار مجبور نیست برای انجام آزمایش های مختلف و تکمیل پفراینده اش به مراکز درمانی مختلف مراجعه کند. مراکزی که در وهله اول تشخیص درستی از ناباروری و دلایل ناباروری مراجعان خود داشته باشند و با بهترین انتخاب برای درمان آن ها اقدام کنند. به طور کلی مراکز درمانی داریم که موفقیت در آن ها 10 درصد است و مراکزی که موفقیت در آن ها بیش از 30 درصد است. مشخص است که اگر به مراکز درمانی دوم مراجعه گردد، نتیجه بهتری به دست خواهد آمد. بنابراین با مشاوره با پزشک و انجمن ناباروری می توان با مراکز معتبر و صاحب نام در زمینه درمان آشنا شد و برای درمان به آن ها مراجعه کرد.

از اهمیت فرایند درمان چه می دانید؟

یکی از مهم ترین نکاتی که موفقیت فرایند درمان را بیشتر می کند، رعایت فاصله درمان هاست. در صورتی که فاصله درمان ها رعایت نگردد احتمال از بین رفتن تاثیر دارو ها در زوج زیاد می گردد و فرایند درمان با اختلال هایی روبه رو می گردد که بر نتیجه درمان نیز تاثیر می گذارد. این مسئله با توجه به هزینه های سرسام آور درمان ناباروری در کشور بار مضاعفی را بر مسائل زوج ها اضافه می کند. از سوی دیگر با توجه به افزایش سن زوج بهتر است آن ها فرایند درمان را به تعویق نیاندازند زیرا شانس درمان برای زنان 40 ساله 10 تا 15 درصد و برای زنان 25 تا 32 ساله 30 تا 35 درصد است.

این نکته را جدی بگیرید

زوج های نابارور باید توجه داشته باشند که در حال حاضر مراکز زیادی برای درمان ناباروری با حضور متخصصان مختلف در حوزه تشخیص و درمان در کشور فعالیت می کنند که انتخاب بهترین آن ها باید با مشاوره و بررسی با صاحب نظران این حوزه انجام گردد. چرا که مراجعه به مرکزی که توانایی کامل در تشخیص و انتخاب درمان مناسب برای زوج ها را نداشته باشد صرفا تلف کردن وقت مفید، صرف هزینه های گزاف و در نهایت تشخیص نادرست علت ناباروری و دستکاری های بی فایده بدن زن و شوهر است که هرکدام می تواند تاثیر های منفی بر فرایند درمان ناباروری آن ها داشته باشد.

هزینه های درمان چقدر است؟

از آنجا که بسکمک از تجهیزات و دارو هایی که برای درمان ناباروری در کشور مورد استفاده قرار می گیرد وارداتی است، تحریم های اخیر تاثیر زیادی بر هزینه های تامین دارو و تجهیزات داشته و این مسئله موجب شده تا هزینه های درمان ناباروری دو برابر گردد. هزینه های درمان به بخش های مختلفی مثل دارو، خدمات پاراکلینیکی و اتاق عمل، تشخیص دلایل نازایی، سونوگرافی و آزمایش های مختلف تقسیم می گردد که هرکدام بسته به شرایط خود قیمت های نجومی دارند.

متخصصان چه می گویند؟

در تعریفی که سازمان جهانی بهداشت who درباره ناباروری مطرح کرده که به عنوان تعریف کلی ناباروی مورد استفاده قرار می گیرد، زوجی که یک سال به صورت مداوم و بی وقفه بدون استفاده از هیچ وسیله پیشگیری برای بچه دار شدن تلاش کنند و بارداری صورت نگیرد، در این حالت آن ها باید نزد متخصص ناباروری بفرایند تا موقعیت خود را بررسی کنند. نکته مهم این است که زوج باید یک سال به طور مستمر برای بچه دار شدن اقدام کند. به این ترتیب با آغاز سیکل قاعدگی خونریزی آغاز می گردد و همزمان با ریختن لایه های داخل رحم و ساخته شدن لایه های جدید تغییرات هورمونی نیز در بدن اتفاق می افتد و مکانیسم آماده شدن تخمک در بدن انجام می گردد. به این ترتیب در هر سیکل قاعدگی 10 تا 20 تخمک بالغ می گردد و در نهایت یک تا 2 عدد از آن ها آزاد می گردد. در این شرایط یک روز بعد از رابطه زناشویی، اسپرم خود را به لوله های رحمی که تخمک در آنجا مستقر است می رساند و سرانجام بارداری شکل می گیرد. در این شرایط نیز پس از لانه گزینی جنین در رحم شکل می گیرد. اما اگر بعد از 19 روز اسپرم به تخمک نرسید و بارداری شکل نگرفت و این فرایند 12 بار بعد از سیکل های قاعدگی زن تکرار شد، باید احتمال نازایی مورد بررسی قرار گیرد. نمی توان به راحتی به زوج یا یکی از زوجین برچسب ناباروری زد.

دلایل ناباروری در زنان و مردان

دلایل مختلفی احتمال ناباروری را در مردان و زنان به وجود می آورد. بروز هر یک از این احتمال ها می تواند بارداری را در زوج دچار اختلال کند. در این شرایط نیز متخصصان پس از 12 بار تکرار تلاش برای بچه دار شدن، در صورت به دست نیامدن نتیجه به زوج اعلام می کنند که احتمال ناباروی آن ها به یکی از دلایل زیر وجود دارد و آن ها برای درمان باید اقدام کنند.

• گاهی ممکن است اسپرم سالم وجود نداشته باشد یا شکل مناسب را برای باروری نداشته باشد.
• در برخی شرایط اسپرم فعال و محرک وجود ندارد.
• اسپرم در راستا رسیدن به رحم از بین برود یا امکان رسیدن اسپرم به تخمک وجود نداشته باشد.
• عوامل مناسب برای لقاح وجود نداشته باشد که در این شرایط باید فاکتور های مناسب در اسپرم و تخمک وجود داشته باشد.
• در برخی موارد تخمک سالم وجود ندارد یا لوله های رحمی دچار اختلالی هستند که مانع رسیدن تخمک به اسپرم می گردد.
• گاهی محیط مناسب برای لقاح وجود ندارد و رحم شرایط لازم را برای باروری ندارد.

در چه شرایطی باید فورا برای درمان اقدام کرد؟

شرایطی برای مردان و زنان وجود دارد که در صورت بروز آن ها نیاز به 12 بار تلاش برای بچه دار شدن به مدت یک سال نیست و زوج باید هر چه زودتر برای درمان اقدام کند.

• در صورتی که بیضه مرد دچار عفونت ناشی از جراحی شده باشد یا ضربه خورده باشد.
• اگر رویش مو ها در بدن مرد به صورت نرمال و طبیعی نباشد.
• مردانی که دچار کوتاهی یا بلندی قد مفرط هستند.
• افرادی که سابقه ناباروری در خانواده آن ها وجود دارد نیز باید مانند گروه های قبلی باید زودتر برای درمان اقدام کنند.
• زنانی که سابقه جراحی در ناحیه شکم داشتند یا سابقه چسبندگی در ناحیه شکم داشتند نیز در این گروه اند.
• در صورتی که سن زنی از مرز 35 گذشته باشد یا سن زوج به طور کلی بالا باشد.

دلایل ناباروری در جهانی مدرن را بشناسیم

متخصصان و کارشناسان ناباروری در سراسر جهان برای ناباروری در میان زوج ها دلایل مختلفی را می شناسند:

سن زوج مهم ترین فاکتور

امروزه در جهانی مدرن دلایل مختلفی برای ناباروی مردان و زنان وجود دارد که یکی از مهم ترین آن ها از دیدگاه متخصصان و کارشناسان سن زوج است. زوج ها باید توجه داشته باشند که میزان باروری زنان در زیر 25 سال بیش از 80 درصد و در زنانی که از مرز 35 سالگی گذشته اند به کمتر از 50 درصد می رسد. چرا که در این سن و سال احتمال محدود شدن تعداد تخمک ها وجود دارد؛ عاملی که خود به تنهایی می تواند موجب کاهش باروری و افزایش خطر ناهنجاری های مادرزادی در جنین و نوزاد گردد. علاوه بر این، مردان بالای 35 سال است در مقایسه با مردانی که سن آن ها کمتر از 35 سال است شانس باروری کمتری دارند و احتمال افزایش ناهنجاری های کروموزومی در فرزندان آن ها بیشتر است.

آلودگی های محیطی و صنعتی

یکی از مواردی که می تواند تاثیر زیادی بر ناباروری مردان داشته باشد، آلودگی محیطی، صنعتی و آلودگی هواست که موجب کاهش میزان اسپرم و ضعف آن ها در باروری می گردد. تحقیقات گسترده ای در این زمینه اجرا شده که از میان آن ها می توان به تحقیقات انجمن طب تولیدمثل ایتالیا اشاره کرد که در تحقیقاتش زندگی شهرنشینی و قرار دریافت در معرض آلودگی هوا ناشی از رفت و آمد خودرو ها را در سطح شهر از جمله دلایل کاهش و ضعف اسپرم مردان برای باروری معرفی کرده اند. آن ها زندگی شهری و بی تحرکی شدید و چاقی را از مهم ترین عوامل آسیب رساندن به سلول های جنسی مردانه می دانند.

چاقی و افزایش ناباروری در زنان

مطالعات متعددی در جهان اجرا شده که نشان می دهد زنان چاق یا مبتلا به اضافه وزن در مقایسه با زنانی که وزن طبیعی و استاندارد دارند، مدت زمان بیشتری را برای باردار شدن لازم دارند. ضمن آنکه احتمال ناموفق بودن بارداری در گروه زنان چاق نیز بیشتر است. به گفته متخصصان اضافه وزن درمردان و زنان منجر به افزایش میزان هورمون ها در بدن آن ها می گردد و این هورمون ها فرآیند باروری را تحت تاثیر قرار می دهند. در حقیقت ترشح غیرطبیعی هورمون ها می تواند منجر به افزایش وزن و تاثیرات منفی بر تولید سلول های جنسی مردان و زنان گردد. به گفته محققان تجمع سلول های چربی در بدن بر تنظیم تخمک گذاری در زنان و همینطور بر تولید اسپرم در مردان لازم است؛ و این فرایند می تواند بر ناباروری آن ها تاثیر بگذارد.

نقص عملکرد تخمدان در زنان

یکی از شایع ترین دلایل ناباروری نقص تخمک گذاری در زنان است. این حالت معمولا به دلیل نقص در عملکرد هیپوتالاموس و در نتیجه اختلال در تحریک غده هیپوفیز زنان به وجود می آید. استرس، تروما، افزایش یا کاهش وزن شدید، بی اشتهایی یا اختلال در خوردن غذا، فعالیت های ورزشی سخت از جمله عوامل تاثیرگذار در فعالیت تخمدان هاست که با بررسی بیماری های زمینه ای و همین طور اصلاح شیوه و سبک زندگی و مشاوره با متخصص زنان می توان تا حد زیادی برای درمان و پیشگیری از بروز این اختلال اقدام کرد.

سیگاری ها سخت بچه دار می شوند

بر اساس تازه ترین تحقیقات پزشکی کشیدن سیگار و دخانیات توسط مردان توان باروری را کاهش می دهد. این اتفاق در شرایطی که مردان در سن باروری قرار دارند و تصمیم دارند صاحب فرزند شوند تاثیر بیشتری دارد. چرا که از دیدگاه این متخصصان کشیدن سیگار می تواند آسیب جدی به اسپرم ها وارد کند و از طرفی با افت توانایی اسپرم ها موجب بروز اختلال در باروری زوجین گردد. علاوه بر مادران سیگاری، زنان سیگاری نیز احتمال باروری خود را دستخوش تغییر قرار می دهند. زنان سیگاری در صورتی که در سنین بالاتر از 30 قرار داشته باشند با هر سیگاری که می کشند احتمال بارداری خود را کم و کم تر می کنند.

روش های درمانی ناباروی کدامند؟

متناسب با دلایل و علت های مختلفی که برای ابتلا به ناباروری و نازایی در مردان و زنان وجود دارد، شیوه های مختلفی برای درمان نازایی و ناباروری وجود دارد که متناسب با علت بیماری توسط متخصص به بیماران توصیه می گردد.

تحریک تخمک گذاری

این شیوه در مورد زنانی به کار گرفته می گردد که مبتلا به اختلال تخمک گذاری هستند و برای به دست آوردن تعداد کافی تخمک به منظور انجام سیکل درمانی نیازمند استفاده از روش هایی مانند IUI، IVF و ICSI می شوند. به این ترتیب آن ها در دوره های درمانی که پیش رو دارند با استفاده از دارودرمانی و هورمون درمانی اختلال تخمک گذاری را پشت سر می گذارند.

میکرواینجکشن

در شیوه میکرواینجکشن که یک شیوه تخصصی و موثر برای درمان ناباروری با علت مردانه است، پیش از هر چیز تخمدان ها توسط دارو های محرک تخمک گذاری تحریک می گردد و پس از آماده سازی تخمک ها یک اسپرم در شرایط آزمایشگاهی خاص به داخل تخمک تزریق می گردد و تقریبا پس از 48 ساعت جنین های تقسیم شده و مناسب به داخل رحم زن انتقال داده می گردد.

لقاح خارج از رحمی

IVF که از آن با عنوان لقاح خارج رحمی یاد می گردد، یکی از شیوه هایی است که برای درمان نازایی مورد استفاده قرار می گیرد. در این شیوه لقاح خارج رحمی یا باروری در محیط آزمایشگاه انجام می گردد. این روش در شرایطی که لوله های رحمی آسیب دیده باشند یا اختلال در عملکرد آن ها مشاهده گردد از سوی متخصص به بیمار توصیه می گردد. این شیوه نه تنها در مورد زنان مبتلا به مسائل و اختلالات تخمدانی بلکه در برخی موارد درباره ناباروری ها با علت مردانه نیز به زوج ها توصیه می گردد.

IUI

در شیوه درمانی IUI اسپرم های فعال پس از جداسازی و آماده سازی به شکل مصنوعی همزمان با تحریک تخمک گذاری به رحم راهنمایی می شوند. در این شیوه از آنجا که تحریک تخمک گذاری با سونوگرافی های متعدد در روز های متوالی یا با اندازه گیری هورمون های جنسی موجود در ادرار مشخص می گردد و متناسب و همزمان با ورود اسپرم این اتفاق انجام می گردد، بنابراین احتمال بارداری و باروری زیاد است.

روش های جایگزین برای درمان ناباروی

گاهی پیش می آید که زوج ها پس از بررسی های مختلف و تجربه روش های درمانی متعدد به این نتیجه می رسند که باید از شیوه های جایگزینی برای درمان ناباروری و نازایی از قبیل استفاده از تخمک، جنین اهدایی یا رحم جایگزین استفاده کنند. در این شرایط در صورت احراز ضرورت درمان به روش جایگزین مرکز درمانی برای انتخاب اهداکنندگان و دریافت کنندگان شرایطی را در نظر می گیرد که در صورت برآورده شدن آن ها مشاوره نهایی برای انجام کار با متخصصان رشته های مختلف زنان زایمان، جنین شناسی، آندرولوژی، غدد، داخلی، ژنتیک، عفونی و روانپزشکی انجام می گیرد.

از اهداء تخمک چه می دانید؟

در شرایطی که برخی از زوج ها به دلیل عدم پاسخ تخمدان ها و بروز اختلال در تولید تخمک ها در زن، از داشتن فرزند محروم می شوند، با کمک این شیوه می توان فرصتی را برای آن ها فراهم کرد تا تجربه بچه دار شدن را در زندگی داشته باشند؛ بنابراین در برخی مراکز درمان ناباروری و نازایی اهدا تخمک که شامل تهیه و جمع آوری تخمک از زن اهدا کننده و باروری آن تخمک در آزمایشگاه با اسپرم مرد و انتقال جنین ها به رحم زن نابارور است، صورت می گیرد.

حال باید دید که اهدا تخمک در چه شرایطی و برای چه گروهی از زنان انجام می گردد:

• زنانی که مبتلا به بیماری نارسایی زودرس تخمدان هستند یا تخمدان های آن ها به دلیل سابقه جراحی از بدن خارج شده یا سابقه درمان بیماری با شیوه های شیمی درمانی و پرتو درمانی دارند می توانند از این شیوه جایگزین برای درمان استفاده کنند.
• افرادی که با توجه به تحریک تخمک گذاری و مصرف دارو های تجویز شده پاسخی از سوی تخمدان ها دریافت نمی کنند و زنانی که به ذخیره پایین تخمدان مبتلا هستند.
• زنانی که سقط مکرر غیرقابل درمان و شکست های مکرر روش های باروری خارج رحمی را تجربه می کنند و دست کم 3 بار ناموفق بوده اند.
• افراد مبتلا به بیماری ژنتیکی که بیماری از طریق مادر به فرزند قابل انتقال است و با استفاده از روش های آزمایشگاهی در دسترس و تشخیص متخصص ژنتیک بیماری قابل شناسایی و درمان نیست، در این شرایط نیز می توان از درمان های جایگزین استفاده کرد.
• در افرادی که ناباروری در سنین بالا را تجربه می کنند در صورتی که زن بیش از 40 سال داشته باشد نیز این شیوه توصیه می گردد.

شرایط اهدا جنین را بدانید

بسکمک از زوج ها به دلیل ابتلا به مسائلی از قبیل نداشتن تخمک یا اسپرم سالم، یا عدم امکان باروری جنین یا مسائل دیگر برای تشکیل جنین بیولوژیکی مجبور به استفاده از گامت اهدایی یا جنین اهدایی می شوند. در این شرایط جنین در رحم زن گیرنده شکل گرفته و بزرگ می گردد و به این ترتیب هم زن و هم جنین تعلق خاطر بیشتری به عنوان مادر و فرزند به یکدیگر احساس می کنند. اهدا جنین یا تخمک در هر صورت با توجه به قوانین و راهنمایی های اخلاقی انجام می گیرد و مشاورانی پیش از انجام کار درباره مسائل پزشکی و اجتماعی این موضوع با خانواده ها صحبت می کنند و در نهایت پس از بررسی های نهایی و آگاه سازی های لازم اهدا جنین برای زوج صورت می گیرد.

رحم جایگزین راه حلی دیگر

یکی از دلایل ناباروری و ناتوانی مادر عدم توانایی او در حمل، نگهداری و پرورش جنین در رحم است. در این شرایط استفاده از رحم جایگزین از سوی متخصصان ناباروری به زوج توصیه می گردد. استفاده از رحم جایگزین زمانی ضرورت پیدا می کند که زوج همه شرایط دخیل در شکل گیری فرزند را دارند و تنها به دلیل فقدان رحم سالم، امکان بچه دار شدن از آن ها سلب شده است. در این شرایط تکنولوژی لقاح خارج رحمی انجام می گردد و جنین حاصل از لقاح تخمک مادر و اسپرم پدر متقاضی درمان به رحم شخص ثالث که قرار است از رحم او به عنوان رحم جایگزین استفاده کنند،

منتقل می گردد.

در شرایطی که زوجین با مسئله نازایی و ناباروری روبه رو می شوند متناسب با روحیات و ویژگی های شخصیتی رفتار متفاوتی از خود بروز می دهند. اولین واکنش زوج ها در مقابل ناباروری و نازایی مسئله انکار است. در این شرایط گاهی یکی از زوجین یا هر دو آن ها نمی توانند این مسئله را بپذیرند و با این موضوع کنار بیایند؛ بنابراین وارد اولین مرحله شده اند. باید توجه کنید که مکانیسم سازگاری در افراد مختلف متفاوت است، گاهی فردی در مقابل بیشترین استرس ها می تواند واکنش ها و عکس العمل مناسبی نشان دهد و برعکس فرد مقابل او در مقابل خفیف ترین تنش ها، بیشترین حساسیت و عکس العمل را بروز دهد.

مشاوره با روان شناسان را دست کم نگیرید

در شرایطی که متخصصان به زوجی اعلام می کنند که آن ها توانایی بچه دار شدن ندارند، هر یک از زوجین در موقعیت خاصی قرار می گیرند. هرکدام از آن ها متناسب با شرایط و موقعیتی که در آن قرار دارند برای رویارویی و پذیرش موضوع وارد عمل می شوند و بی شک لحظات سخت و طاقت فرسایی را پشت سر می گذارند.

همراهی زوجین، شرط اول موفقیت

در شرایطی که زوجین با مسئله نازایی و ناباروری روبه رو می شوند متناسب با روحیات و ویژگی های شخصیتی رفتار متفاوتی از خود بروز می دهند. اولین واکنش زوج ها در مقابل ناباروری و نازایی مسئله انکار است. در این شرایط گاهی یکی از زوجین یا هر دو آن ها نمی توانند این مسئله را بپذیرند و با این موضوع کنار بیایند؛ بنابراین وارد اولین مرحله شده اند. باید توجه کنید که مکانیسم سازگاری در افراد مختلف متفاوت است، گاهی فردی در مقابل بیشترین استرس ها می تواند واکنش ها و عکس العمل مناسبی نشان دهد و برعکس فرد مقابل او در مقابل خفیف ترین تنش ها، بیشترین حساسیت و عکس العمل را بروز دهد؛ بنابراین زوجین ممکن است به دلیل ویژگی های متفاوتی که دارند، عکس العمل های متفاوتی از خود بروز می دهند. گاهی یکی از زوجین راحت تر به نقطه پذیرش می رسد؛ بنابراین دراین شرایط زوج دیگر مدت زمان بیشتری را باید صرف رسیدن به نقطه پذیرش کند و برای رسیدن به این نقطه همراهی هر دو فرد لازم است.

انکار و چانه زنی زوجین

پس از گذشتن از مرحله انکار زوج وارد مرحله چانه زنی با خدا می شوند. در این مرحله آن ها از قرار دریافت در این شرایط ناراحتند و با خدا مصاحبه و راز و نیاز می کنند که چرا آن ها باید در این شرایط قرار بگیرند و چرا خانواده آن ها باید این سرنوشت را تجربه کند. در این شرایط هر یک از زوجین به صورت همزمان یا با فاصله زمانی و در موقعیت های مختلف این مرحله را پشت سر می گذارد و پس از گذار از این مرحله ممکن است دوره افسردگی را پشت سر بگذارد. سرانجام پس از مرحله افسردگی، زوج به مرحله پذیرش می رسند و سرانجام باور می کنند که آن ها دچار این مشکل هستند و باید برای درمان آن اقدام کنند.

این نکته را آویزه گوش کنید

زوجین و خانواده ها باید هوشیار باشند که برای عبور از مرحله انکار، چانه زنی با خدا و افسردگی گاهی زوجین پابه پای هم پیش می فرایند و گاهی یکی از زوجین زود تر این مراحل را پشت سر می گذارد و دیگری مدت زمان بیشتری را باید صرف پذیرش این موضوع کند؛ بنابراین همراهی خانواده در این زمینه بسیار موثر است و می تواند به تسریع فرایند پذیرش این مشکل و تصمیم گیری برای درمان آن اقدام کنند.

زندگی بدون فرزند هم زیباست

مدیریت زندگی هر فرد و هر زوجی به فرمول شخصی آن ها برای زندگی بازمی گردد. گاهی دیده می گردد که زوج های زیادی علیرغم وجود مسئله ناباروری و نازایی، زندگی های شاد، پرامید و موفقی دارند و می توانند بدون بچه نیز از کنار هم بودن لذت ببرند. قطعا بدون حضور بچه هم می توان زندگی شادی را پشت سر گذاشت. توصیه ما به این گروه از زوج ها که توانایی داشتن بچه ندارند یا هیچ یک از شیوه های درمان برای آن ها جواب نمی دهد این است که شبکه اجتماعی خود را گسترش دهند و رفت و آمد خود را با گروه دوستان، اقوام و نزدیکان شان افزایش دهند.

البته باید توجه داشت که این موفقیت و شادی در زندگی در شرایطی برای زوجین به وجود می آید که هر دوی آن ها آگاهانه و بعد از گذراندن دوره افسردگی و رسیدن به مرحله پذیرش آمادگی خود را برای زندگی بدون فرزند اعلام کرده باشند و گرنه در صورتی که یکی از آن ها دچار یاس و افسردگی باشد این افسردگی نه تنها زندگی زناشویی او را تحت تاثیر قرار می دهد بلکه زندگی اجتماعی، شعل و دیگر موقعیت های او در زندگی را نیز به خطر می اندازد.

شاید شما هم در این شرایط باشید

هرگز از قلم نیاندازید در شرایطی که برای درمان نازایی یا ناباروی نیازمند استفاده از اسپرم، تخمک یا جنین اهدایی شده اید این موضوع را با توافق همسر خود به سرانجام برسانید. توافق زوجین برای اجرای این شیوه از درمان بسیار ضروری و لازم است. توصیه ما این است که افرادی که تصمیم دارند از این شیوه برای بچه دار شدن استفاده کنند حتما از رضایت همسر خود مطمئن باشند چرا که عدم رضایت یکی از آن ها موجب می گردد زندگی آن ها به مخاطره بیفتد.

چین: چین از اون کشورهایی هست که حتما یکبار هم شده باید در زندگیتون به اونجا سفر کنید