نگاهی به چالش های گردشگری کودک در ایران - بانیما

فاطمه محمودی فرد (کارشناس ارشد برنامه ریزی توسعه جهانگردی و راهنمای تخصصی گردشگری کودک) گفت: نخستین مسئله ای که در طول 9 سال فعالیت گذری و 3 سال فعالیت تخصصی در حوزه گردشگری کودک با آن روبرو بودم، بحث عدم دوستدار کودک بودن موزه هاست. پرسنل موزه ها درباره نحوه برخورد با کودک آموزش ندیده اند و محتوای مناسب با کودک در موزه ها وجود ندارد. موزه ها برای حضور همه بچه ها مناسب سازی نشده و حضور کالسکه و ویلچیر در موزه ها تعریف نشده و این امر حضور خانواده ها را در موزه ها تا حدودی با مشکل روبرو می سازد.

این مدرس گردشگری کودک پیرامون نگاهی به چالش های گردشگری کودک در ایران ادامه داد: عدم حضور افراد متخصص در این حوزه را نیز شاهد هستیم. تعداد موسساتی که به صورت تخصصی آموزش گردشگری کودک بدهند، خیلی کم است یا در بعضی از استانها اصلا چنین آکادمی هایی وجود ندارد. البته به وسیله دانشگاه تهران و دانشگاه علامه دوره های کوتاه مدت برای راهنمایان علاقمند برگزار شده است اما به صورت جدی به وسیله آکادمی های تخصصی این دوره ها برگزار نشده است.

او با اشاره به آنکه این حوزه در ایران نسبتا نو و نوپاست، گفت: افراد کمی با این حوزه آشنا هستند در حالی که به شدت مورد استقبال قرار می گیرد. به جهت آنکه مدارس و مهدها در پی ایده های نو برای اجرایی کردن تورها و گردش هایی هستند که برای بچه ها در نظر می گیرند. در عین حال راهنمایان گردشگری زیادی هستند که به این حوزه علاقمندند اما کمبود موسسات آموزشی در این حوزه، آنها را با مشکل روبرو ساخته به صورتی که بسیاری از این راهنمایان مجبور می شوند برای آموزش تخصصی به استانی دیگر بروند.

محمودی فرد یادآور شد: در عین حال نمیتوان از عدم همکاری ارگان های دولتی در حوزه گردشگری کودک چشم پوشی کرد. برای مثال، وقتی با آموزش و پروش وارد مکاتبه می شویم که بتوانیم اردوهای دانش آموزی را به اهداف گردشگری کودک نزدیک کنیم، با مشکلاتی از جمله دریافت مجوز، نبود بودجه، عدم برگزاری این تورها در خارج از استان و…روبرو می شویم. ضمن آنکه عموما اردوهای دانش آموزشی اینگونه تصور می شوند که با دو سرپرست و یک اتوبوس کودک یا دانش آموزش برگزار می گردد و هیچ کارشناس یا تسهیلگری که بتواند ملاقات از موزه یا منطقه مورد بازدید را برای بچه ها آسان کند، وجود ندارد.

دبیر میز تخصصی گردشگری کودک اضافه نمود: عموما براساس تعاریف در حوزه گردشگری اینگونه است که به ازای هر 5 تا 7 کودک باید یک تسهیلگر همراه گروه باشد که اگر سئوال یا هدایت احتیاج بود این کار انجام گردد، اما عملا چنین تعاریف تخصصی در اردوهای دانش آموزی اجرا نمی گردد.

او در پاسخ به این سئوال که آیا گردشگری کودک صرفا در قالب اردوهای دانش آموزی و مهدها خلاصه می گردد یا آنکه می تواند در قالب تورهای خانوادگی و به همراه والدین نیز اجرا گردد، گفت: قطعا حضور خانواده ها در حوزه گردشگری کودک اهمیت دارد، چرا که بستر اصلی آموزش را در بحث گردشگری مطرح می کنیم. چه در حوزه طبیعت و چه در حوزه فرهنگ و تاریخ، این آموزش می تواند در بستر گردشگری و با حضور خانواده اتفاق بیافتند. آشنایی با تاریخ، فرهنگ و…می تواند در بستر گردشگری اتفاق بیافتد.

محمودی فرد در مورد اندازه آشنایی خانواده ها و والدین با ابعاد گردشگری کودک و برگزاری تورهای کودک محور گفت: خانواده های ما با این حوزه آشنایی بسیار کمی دارند و بیشتر آنها اصلا نمی دانند که تورهایی ویژه بچه ها نیز برگزار می گردد، چرا که نه تنها رسانه ها بلکه مقاصد سفر نیز روی این موضوع کار نکرده اند و با وجود اهمیتی که برای نسل آینده دارد، مورد توجه قرار نگرفت. عدم آگاهی خانواده ها از این مهم سبب می گردد که در عمل به کودک در سفر خوش نگذرد به نوعی بچه ها تنها همراهان اجباری در سفرها در کنار خانواده ها باشند بی آنکه به احتیاجها و خواسته های آنها توجه گردد.

در چنین سفرهایی، بچه ها ناچار هستند با خانواده همراه شوند و هر آنچه آنها در سفر تجربه می نمایند را تجربه نمایند در حالی که در گردشگری کودک محور توجهات به سمت کودک است.

او در پاسخ به این سئوال که عموما در سفرهای گروهی و اردوهایی که برای بچه ها برگزار می گردد همه تاکیدات بر آموزش است، آیا تنها محوری که میتوان در حوزه گردشگری کودک در نظر گرفت، آموزش است یا محورهایی مانند تجربه گرایی، سرگرمی و…نیز می تواند در این سفرها گنجانده گردد، گفت: همه ابعاد باید در نظر گرفته گردد. آگاهی سازی دراین خصوص به وسیله رسانه ها و شبکه های اجتماعی امکان پذیر خواهد بود، چرا که این روزها تمام اعضای خانواده دائم با رسانه و شبکه های اجتماعی در ارتباط هستند و حتی به وسیله بلاگرهای خانواده میتوان این موضوع را مطرح و اطلاع رسانی انجام داد.

این مدرس گردشگری کودک یادآور شد: پرداختن به موضوع گردشگری کودک در ایران نو است در حالی که در کشورهای حوزه اسکاندیناوی سالهاست که به این موضوع توجه می گردد. حتی کشورهای عربی اطراف ما نیز به حوزه کودک توجه ویژه دارند هتل ها و ایرلاین های دوستدار کودک دارند. موردی که در کشور ما خیلی کم دیده می گردد و بیشتر اوقات گردشگری کودک در بستر مدرسه و مهد انجام می گردد. از آنجایی که محدودیت هایی در آن بسترها داریم، از این رو بچه ها تمایل دارند تا تجربیات نو را در خارج از آن بسترها امتحان نمایند. گروه ها و آژانس های تخصصی باید در این حوزه فعال شوند و ما همچنان این کمبود را در حوزه گردشگری کودک شاهد هستیم.