در سفر به میانه از کجا بازدید کنیم؟ - بانیما

میانه، یکی از شهرهای زیبا و تاریخی ایران است که در استان آذربایجان شرقی قرار گرفته است و به علت بهره مندی از آثار تاریخی در کنار میهمان نوازی ساکنان، اقلیم مطلوب و دیدنی های طبیعی، امروزه یکی از مقاصد جهانگردی به شمار می رود.

میانج، نامی است که در کتب قدیمی در مورد این شهرستان ثبت شده است. در مورد وجه تسمیه این شهرستان زیبای کشور، نظریات مختلفی وجود دارد.اعتقاد گروهی از مورخان بر این است که با توجه به قدمت این شهرستان به پیش از میلاد مسیح (ع) و قرارگیری آن در خط مرزی بین دو سرزمین مادها و پارت ها، به نام میانه، معروفیت یافته است. البته ممکن است امروزه نیز به علت حضور این شهر در مرکز مراغه و تبریز یا قرارگرفتن آن مابین زنجان و تبریز، این شهرستان به میانه نام گذاری شده است. گرمرود، نام دیگری است که در قرون هفتم و هشتم هجری قمری نیز بر این شهر تاریخی قرار گرفت که گاهی اوقات از هر دو نام گرمرود و میانه برای شناسایی این شهر استفاده می شد. با توجه به کاوش هایی که در این منطقه از کشور اجرا شده است، آثار باستانی و مجسمه های سفالینی به دست آمد که قدمت آن ها به دورانی پیش از دولت مادها بازمی گردد و این نشان از تاریخ طولانی این ناحیه از آذربایجان دارد.

قلعه دختر میانه

قلعه دختر یا قیز قالاسی، یکی از جاهای دیدنی استان آذربایجان شرقی است که در فاصله 18 کیلومتری از بخش جنوبی شهرستان میانه و روی صخره ای بزرگ با قله های تیز که برفراز کوه های قافلانکوه واقع شده است، قرار گرفته است. در واقع این اثر زیبای تاریخی همانند یک شکل کثیرالاضلاعی است که چینش آن به صورت غیرمنتظم بوده و دره های عمیق و قله های تیز کوه قافلانکوه را دربرگرفته است.

سازندگان این قلعه باشکوه از آجر و سنگ برای ساخت آن استفاده و 24 برج دیده بانی، بارویی با 4 متر ارتفاع، یک دروازه و یک راه خروجی با ارتفاعی بالغ بر سه متر را برای آن احداث نموده اند؛ هرچند این راه خروج بیشتر به راه فرار شباهت دارد که خاتمه آن به تخته سنگ ها و پرتگاه های بسیار خطرناک و مهیب متصل می گردد. وجود دو منبع آب در وسط قلعه، تامین کننده آب مورد احتیاج ساکنان قلعه با استفاده از برف و باران بوده است. گفته می گردد که در زمان سلطنت شاه عباس صفوی، اشرار و راهزنان از این قلعه استفاده می کردند که به دستور پادشاه تخریب شده است. این در حالی است که گروهی تاریخ ساخت قلعه دختر را متعلق به قرن ششم و تعدادی دیگر آن را برابر با دوران حکومت اردشیر درازدست از پادشاهان ساسانی عنوان نموده اند.

• آدرس: 18 کیلومتری جنوب میانه، 2 کیلومتری شمال پل دختر میانه (مشاهده در نقشه)

مسجد سنگی ترک میانه

در فاصله 29 کیلومتری از شمال شرقی شهرستان میانه، مسجد سنگی ترک، قرار گرفته است که می توان آن را یکی از آثار ارزشمند تاریخی در استان آذربایجان شرقی اظهار داشت. مسجد در روستایی تاریخی به نام ترک، ساخته شده و نوع معماری اجرا شده در آن و نیز مصالحی که برای ساخت استفاده شده است، تعجب و حیرت باستان شناسان را برانگیخته است. بنای این اثر و نیز نمای بخش بیرونی آن به صورت یک پارچه از سنگ ساخته شده است و کنده کاری های زیبا و چشم نواز در کنار کتیبه های آن که به زیبایی تمام به هنر خط نستعلیق مزین شده است، چشم هر بیننده و محققی را در نگاه اول به خود خیره می سازد. در مورد زمان دقیق ساخت مسجد سنگی ترک، اطلاعات دقیقی در دست نیست. بعضی آن را متعلق به قرن ششم، گروهی معتقد به ساخت آن در قرن هشتم بوده و عده ای نیز احداث این مسجد باشکوه و منحصربه فرد را برابر با دوران امام حسن (ع) می دانند.

• آدرس: 29 کیلومتری شمال شرق میانه، روستای ترک (مشاهده در نقشه)

منطقه باستانی کاغذ کنان میانه

کاغذکنان، یکی از منطقه ها تاریخی و قدیمی شهرستان میانه و استان آذربایجان شرقی است که در دورانی از تاریخ همانند ابتدای دوران اسلامی تا دوران حکومت مغولان، شهری پویا و آباد بوده است. خونا و خونج، نام های منسوب به این شهر تاریخی در سده ششم و اوایل قرن هفتم هجری است که در زمان فرمانروایی سلجوقیان تا زمان یوروش مغولان به ایران، یکی از منطقه ها مهم و ارزشمند تجاری به شمار می رفت.

این منطقه با وسعتی بالغ بر 80 هکتار در نزدیکی و در غرب شهر آقکند از توابع شهرستان میانه قرار گرفته است که با کاوش های اجرا شده در آن، آثاری تاریخی همانند سفال های شکسته متعلق به سده های آخر پیش از میلاد مسیح (ع) و دوران حکومت ساسانیان و اشکانیان کشف شده است. پل پردلیس، کاروانسرای جمال آباد، شهر سوخته کاغذکنان و قلعه سنگی کاغذکنان از آثار تاریخی و ارزشمند در این ناحیه از استان آذربایجان شرقی است.

پل پردلیس میانه

پل پردلیس، یکی دیگر از جاذبه های جهانگردی شهرستان میانه است که در بخش تاریخی کاغذکنان این شهرستان قرار گرفته است. این سازه تاریخی دارای 9 دهانه است و در گذشته به عنوان راه عبوری از ایران به سرزمین های قفقاز و روسیه مورد استفاده قرار می گرفت. بعلاوه افرادی که قصد گذر از اردبیل را داشتند، باید از این پل زیبا و باشکوه، عبور می کردند. پل روی روخانه قزل اوزن با پنج پایه سنگی و مصالحی همانند آهک و ساروج ساخته شده است. این میراث تاریخی، امروزه به عنوان یکی از جاذبه های زیبا و ارزشمند بخش کاغذکنان در شهرستان میانه به شمار می رود.

• آدرس: شهرستان کوثر، 4 کیلومتری روستای افشار، جهت شاه راه ارتباطی میانه - اردبیل (مشاهده در نقشه)

قلعه سنگی میانه

قلعه سنگی یا داشت قالا، نام یکی دیگر از جاهای دیدنی میانه است که در بخش تاریخی کاغذکنان این شهرستان قرار گرفته است. این اثر تاریخی در بخش کوهستانی و شمالی کاغذکنان و با فاصله کمی از دره رودخانه قزل اوزن واقع شده است. قلعه که شکل و شمایل یک روستا را پیدا نموده است، در گذشته قلعه ای سنگی و به علت حضور دره هایی ژرف و صخره هایی بزرگ در پیرامون خود، همانند دژی مستحکم محسوب می شده است.

در اواخر قرن 12 هجری قمری، محمد خان سعدلو که از حاکمان وقت کاغذکنان بود، در قسمت پایینی قلعه دستور ایجاد حصارهایی جهت امنیت و جلوگیری از نفوذ بیگانگان را صادر کرد. تعدادی ساختمان و برج نیز در سال های بعد به قلعه افزوده شد. اما آنچه که جذابیت و محبوبیت این دژ مستحکم تاریخی را دوچندان می سازد، وجود پرتگاهی است که قلعه سنگی روی آن احداث شده است؛ به گونه ای که هر جهانگرد با حضور در این بنای قدیمی، چشم اندازی بی نظیر را مشاهده نموده، در حالی که خود را برفراز پرتگاهی زیبا و تماشایی به صورت معلق حس می نماید.

• آدرس: شهرستان میانه، شمال بخش کاغذکنان (مشاهده در نقشه)

آبشار بلوکان میانه

از دیدنی های محبوب و پرطرفدار شهرستان میانه، پدیده ای است طبیعی که در فاصله چهار کیلومتری از روستای بلوکان قرار گرفته است. آبشار بلوکان، نام این جاذبه جهانگردی است که در بین دره ای بسیار زیبا و خرم قرار گرفته و دارای 10 متر ارتفاع است. رودخانه بلوکان از ارتفاعات بزغوش که در بخش بالادست آبشار است، سرچشمه گرفته، از دره عبور نموده و به رودخانه شهر چایی، ریخته، پس از آن به قزل اوزن و خاتمه به دریای خزر سرازیر می گردد. برای رسیدن به آبشار ابتدا باید از جهت شهر ترکمانچای وارد جهت خاکی روستای یوخاری سوما و پس از آن روستای دستجرد شد و در نهایت به روستای بلوکان رسید.

• آدرس: شهرستان میانه، 4 کیلومتری شمال روستای بلوکان (مشاهده در نقشه)

پل شهر چای میانه

در فاصله 12 کیلومتری از جنوب شهر میانه، اثری تاریخی روی رودخانه شهرچای وجود دارد که از انشعابات رودخانه قزل اوزن است، که به پل شهر چای نام گذاری شده است. این پل تاریخی در فاصله کمی از روستای تازه کنده، ساخته شده است که با توجه به اسناد تاریخی قدمت آن به دوران حکومت صفویان بازمی گردد. پل دارای 23 چشمه با طاقی جناغی است و ازاین رو در بین مردم به 23 پل نیز معروفیت یافته است. سازندگان این اثر تاریخی، آن را با طولی برابر با 260 متر و عرضی نزدیک به 10 متر احداث نموده اند. آجر عمده ترین مصالح استفاده شده در احداث پل است و در ساخت پایه ها نیز از سنگ سفید استفاده شده است. پل تعمیرات متعددی را به خود دیده است که آخرین آن ها در دوران ولیعهدی عباس میرزا، اجرا شده است.

• آدرس: 12 کیلومتری جنوب میانه (مشاهده در نقشه)

پل دختر میانه

پل دختر یا قیز کورپوسی، یکی دیگر از آثار تاریخی در شهرستان میانه است که در فاصله 20 کیلومتری از این شهرستان و روی رودخانه قزل اوزون، احداث شده است. متاسفانه مدرک یا نوشته ای که نشان دهنده تاریخ احداث آن باشد، وجود ندارد.

این در حالی است که با توجه به نقل قول های جهانگردان و رجال سیاسی پس از تماشای پل، به نظر می رسد که متونی به خط نستعلیق، کوفی و نسخ بر بخش هایی از این سازه مشاهده شده که گویای زمان بازسازی و تعمیر آن بوده است. پل با سه دهانه بزرگ، پایه هایی آجری و مستحکم که روی آب برهای سنگی قرار گرفته است، ساخته شده است. داخل پایه ها می توان اتاق های کوچکی را مشاهده کرد که در ساخت آن ها دقت، ظرافت و هنرمندی بسیار به کار برده شده که امروزه پس از گذشت مدت ها همچنان در نگاه نخست، توجه جهانگردان را به خود جلب می سازد.

• آدرس: 20 کیلومتری جنوب شرقی میانه، در جهت میانه به زنجان (مشاهده در نقشه)

بارگاه امامزاده اسماعیل میانه

آرامگاه امامزاده اسماعیل، یکی از جاذبه های جهانگردی مذهبی و بسیار محبوب در شهرستان میانه است که در ضلع جنوبی مسجد جامع این شهرستان و در قرن 8 هجری قمری احداث شده است. بارگاه در بنای نخستین با مساحتی برابر با 30 مترمربع و با گنبدی به ارتفاع 6 متر ساخته شده است که با هنرمندی خیره کننده ای بخش بیرونی آن را با کاشی هایی به رنگ فیروزه ای تزئین نموده اند. این در حالی است که متاسفانه بر اثر تعمیرات و بازسازی های اجرا شده در این بخش، شکل نخستین و هنرمندی های اولیه آن از بین رفته و بنایی که امروزه شاهد آن هستیم، تفاوت بسیاری با ساختمان اولیه دارد. این بارگاه ملکوتی متعلق به کمال الدین بین سید محمد از نوادگان امام صادق (ع) است که در بین جهانگردان و اهالی از احترام و ارزش والایی برخوردار است.

• آدرس: میانه، قسمت جنوبی مسجد جامع میانه (مشاهده در نقشه)

کاروانسرای جمال آباد میانه

کاروانسرای جمال آباد، در فاصله 35 کیلومتری از شهر میانه و درون روستایی به همین نام قرار گرفته است که قدمت آن به سال 1065 هجری قمری بازمی گردد. البته شارون، نویسنده و جهانگرد مشهور تاریخ ساخت این کاروان سرا را در سال 733 هجری قمری عنوان نموده که به دستور غیاث الدین محمد از وزرای سلطان ابوسعید از سلاطین مغول احداث شده است. متاسفانه با وجود تمام زیبایی ها و شکوهی که در دوران مختلف تاریخ از این کاروان سرا در کتب مختلف متونی ثبت شده است، امروزه شاهد خسارات جدی و قابل توجهی در این اثر هستیم.

• آدرس: 35 کیلومتری میانه، روستای جمال آباد (مشاهده در نقشه)

تجربیات و نظرهای خود را در مورد جاذبه های جهانگردی میانه با ما و سایر کاربران خبرنگارانبه اشتراک بگذارید.

پرسش های متداول

میانه کجاست؟

میانه، یکی از شهرهای زیبا و تاریخی ایران است که در استان آذربایجان شرقی قرار گرفته است.

نام پیشین میانه چه بود؟

میانج، نامی است که در کتب قدیمی در مورد این شهرستان ثبت شده است.

قدمت میانه چقدر است؟

. با توجه به کاوش هایی که در این منطقه از کشور اجرا شده است، آثار باستانی و مجسمه های سفالینی به دست آمد که قدمت آن ها به دورانی پیش از دولت مادها بازمی گردد.

پل های تاریخی میانه کدامند؟

پل دختر، پل شهر چای و پل پردیس.