خارش، هزار و یک دلیل دارد - بانیما

خارش، هزار و یک علت دارد

نویسنده: دکتر بهروز باریک بین

مصاحبه با دکتر بهروز باریک بین درباره خارش و علل آن

خارش، یکی از شایع ترین شکایات پوستی است که گاهی آن قدر شدیدمی گردد که خواب و آرام را از آدم می گیرد. شدت خارش گاهی به حدی است که بیمار با خاراندن های مکرر، بدنش را زخم می نماید. با دکتر بهروز باریک بین، متخصص پوست و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی درباره این مشکل نسبتا شایع به مصاحبه نشسته ایم.

آقای دکتر! اصلا چرا پوست آدم می خارد؟

دلایل متعددی برای خارش پوست وجود دارد که برخی از آنها مربوط به بیماری های پوستی است و برخی مربوط به بیمار ی های عمومی؛ مثل هپاتیت C، بیماری های انسدادی کبد، نارسایی کلیه، کم کاری یا پرکاری تیرویید، کم خونی فقرآهن، پرخونی، برخی سرطان های خونی مثل لوسمی و لنفوم (به خصوص لنفوم هوچکین)، میلوما، سرطان های داخلی، انگل های روده ای، ام اس، ایدز و برخی بیماری های اعصاب و روان. دیابت هم به کرات جزو علل داخلی خارش مطرح می گردد اما اغلب افراد مبتلا به دیابت خارش ندارند. بنابراین اگر فردی با خارش عمومی مزمن مراجعه کرد، اول باید یک معاینه و آزمایش کامل برای آنالیز بدخیمی های داخلی و آنالیز عملکرد تیرویید، کبد، کلیه و حتی ایدز و هپاتیت، البته بر اساس صلاحدید پزشک، مدنظر باشد.

برخی ها بلافاصله پس از حمام دچار خارش می شوند؛ آیا ممکن است این هم ریشه در بیماری خاصی داشته باشد؟

از بیماری های داخلی که باعث خارش می شوند، نوعی پرخونی به نام پلی سیتمی ورا وجود دارد که در آن، بیش از یک سوم افراد از خارش رنج می برند. خارش این افراد بیشتر با تغییر حرارت و به خصوص دقایقی بعد از استحمام است. علتش هم تعیین نیست و کمی آسپیرین موجب تخفیف فوری خارش در آنها می گردد. اما از بحث بیماری های داخلی که بگذریم، بیماری های پوستی متعددی وجود دارند که خارش جزو شکایات اصلی مبتلایانش است؛ مثلا اگزمای سرشتی، گال و درماتیت هرپسی فرم.

چه چیزهایی خارش را بدتر می نماید؟

بیشتر خارش ها با گرما تشدید می شوند. بعلاوه استرس، اضطراب و ترس هم می توانند خارش را تشدید نمایند. بیشتر خارش ها، شب هنگام زمانی که فرد از کار و فعالیت روزانه فارغ می گردد، تشدید می شوند. کانال گوش خارجی، سوراخ بینی و ناحیه اطراف مقعد و ناحیه تناسلی، نواحی مستعد خارش محسوب می شوند.

خارش هم می تواند ریشه عصبی داشته باشد؟

بله، برخی خارش ها در حیطه بیماری های پوست و مو بسیار مرتبط با مسایل روحی و روانی هستند و به همین علت به آنها درماتیت های عصبی (نورودرماتیت) می گویند. در این بیماری ها فرد تمایل شدیدی به خاراندن برخی نواحی در دسترس پوست دارد و از خاراندن این نواحی احساس لذت می نماید و یک سیکل معیوب از خارش و خاراندن درست می گردد و پوست شبیه پسوریازیس می گردد. در درمان این افراد باید حتما به مسایل روحی توجه گردد و درمان موضعی صرف جواب نمی دهد. در برخی موارد مثل کهیر، علت اصلی خارش ماده هیستامین است. کهیر می تواند به علت مصرف یک دارو یا غذای خاص یا به علت برخی عفونت ها باشد و البته علل متعدد دیگری هم برای کهیر وجود دارند؛ مثلا ممکن است نور آفتاب یا تماس با آب یا تماس با سرما یا ارتعاش موجب کهیر گردد. گاهی حساسیت های پوستی به برخی مواد موجب خارش های شدید می گردد، مثل کسی که با اسپری ضدعرق و خوش بونماینده زیر بغل دچار حساسیت می گردد.

آیا این خارش ها درمان دارند؟

بله، البته! قدم اول درمان، تشخیص علت خارش است و بدون این مهم، فایق آمدن بر خارش بسیار مشکل است اما برخی اقدامات وجود دارد که می تواند به تخفیف خارش یاری کند؛ مثلا خنک نگاه داشتن محیط و پرهیز از حمام های داغ و لباس های پشمی. خشکی پوست هم یکی از علل مهم خارش است و لذا در بیمارانی که از خشکی پوست رنج می برند چرب و مرطوب نگاه داشتن پوست برای تخفیف خارش اهمیت بسیاری دارد. در افراد مسن، خشکی یک علت مهم و شایع است که باید مراقب استفاده از شوینده های نامناسب پوست و استحمام های مکرر که باعث خشکی پوست می شوند، بوده و مرتب از مرطوب نماینده استفاده نمایند. برخی داروهای موضعی هم می توانند موجب کاهش خارش های موضعی شوند؛ مانند بی حس نماینده های موضعی (مثل کرم لیدوکائین، ژل هموکائین) و برخی آنتی هیستامین های موضعی (مثل کرم داکسپین) و محلول های موضعی حاوی کامفور یا مفتول. کورتون موضعی هم در برخی موارد که علت خارش، التهاب است (مثل اگزماها)می تواند مفید باشد. کرم یا لوسیون کالامین هم می تواند مفید باشد. باید توجه داشت که تمام داروهای موضعی گاهی می توانند خود موجب ایجاد آلرژی و حساسیت شده و موجب تشدید خارش شوند؛ بنابراین مصرف این داروها باید زیرنظر پزشک و ترجیحا به تجویز متخصص پوست باشد تا بتواند اتفاقات احتمالی را مدیریت نماید. از نظر داروهای خوراکی هم آنتی هیستامین ها از شایع ترین داروهای تخفیف خارش اند. اما بسیاری از این داروها خواب آور بوده و به خصوص در افرادی که رانندگی می نمایند یا در افراد مسن باید بسیار مراقب بود. داروهای آنتی هیستامین غیرخواب آور روی خارش اثر ندارند، مگر در خصوص کهیر. از برخی داروهای ضدمخدر هم اثرات ضدخارش دیده شده و در نهایت از نور درمانی هم می توان در برخی خارش ها استفاده کرد.

منبع:www.salamat.com

/ع

منبع: راسخون