ترجمه های زنده یاد سعادت محققانه بود، مترجمان جوان روش او را الگوی خود بگیرند
به گزارش بانیما، به گزارش خبرنگاران ، متاسفانه امروز یعنی 12 شهریور 1399 جامعه فرهنگی کشور یکی از سرشناس ترین و دغدغه مندترین مترجمان خود را از دست داد. زنده یاد اسماعیل سعادت، از متعهدترین مترجمان متون فلسفی و ادبی بود و به عنوان عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی به خدمت فرهنگی مشغول بود.
با ما همراه باشید و درباره دیدنی های کانادا بیشتر بدانید.
ترجمه جلد ششم از تاریخ فلسفه فردریک چارلز کاپلستون (به همراه منوچهر بزرگمهر)، تاریخ فلسفه قرن نوزدهم، دوره نظام ها (1800 - 1850) اثر امیل بریه، سرود نیبلونگن از متون کهن آلمانی، آثار علوی از ارسطو، مسئله اختیار در تفکر اسلامی و پاسخ معتزله به آن نوشته بوعمران، مونتنی اثر پیتر برک، عصر بدگمانی: گفتاری چند درباره رمان نوشته ناتالی ساروت، زندگی میکل آنژ نوشته رومن رولان، در آسمان ارسطو، اسپینوزا اثر راجر اسکروتن، اخلاق اثر جورج ادواردمو، رس ال ه در اص لاح ف اه م ه و ب ه ت ری ن راه ب رای رس ی دن ب ه ش ن اخ ت ح ق ی ق ی چ ی زه ا اثر اسپیوزا، خطابه ارسطو و... از جمله مهم ترین ترجمه های اوست.
زنده یاد سعادت فرهنگ نویس برجسته ای هم بود و به دلیل احاطه اش به چند زبان از جمله مهم ترین ویراستاران عصر حاضر نیز به شمار می رفت. متونی که از زیر دست و قلم ویراستاری او بیرون می آمدند از بهترین و پاکیزه ترین متن ها بودند. می توان گفت که چندین نسل فهم شان از فلسفه بویژه فلسفه ارسطو را مدیون متون زنده یاد سعادت هستند. آخرین کتاب منتشر شده کتاب اندیشه اسپینوزا است که البته پیشتر منتشر شده بود، اما انتشارات فرهنگ جاوید بهار سال جاری آن را با ویرایشی جدید، تجدید چاپ کرد.
به مناسبت درگذشت زنده یاد سعادت با حسن رحمانی، مترجم و زبانشناس به گفت وگو نشستیم. رحمانی درباره روش ترجمه زنده یاد سعادت گفت: نثر فارسی مرحوم سعادت بسیار عالی بود و دقت زیادی در اصطلاحات و واژگان داشتند به همین دلیل ترجمه هایشان دقیق و یک سروگردن از دیگران بالاتر است.
وی اضافه کرد: تحصیلات آکادمیک زنده یاد سعادت در رشته های زبان فرانسه و انگلیسی بود و تحصیلات فلسفی نداشتند. با این اوصاف و با توجه به اینکه تخصص شان فلسفه نبود، اما بهترین و با دقت ترین ترجمه های فلسفی از آن ایشان است و کارش در این حوزه می تواند سرمشقی برای دیگران باشد.
رحمانی ادامه داد: البته به هر ترجمه ای می توان نقدهایی را وارد کرد اما زنده یاد سعادت زمان و انرژی زیادی را در ترجمه متون فلسفی صرف می کرد و منابع مختلف را می دید و برای ترجمه به متون و ترجمه زبان های دیگر هم مراجعه می کرد. بویژه ترجمه آثار ارسطوی ایشان کمابیش خوب است. او اصطلاحاتی که در فلسفه اسلامی هم کاربرد داشت، در ترجمه های خود به کار می برد.
این مترجم در ادامه با اشاره به این نکته که ترجمه های زنده یاد سعادت همگی محققانه بود، گفت: زنده یاد سعادت تلاشی برای ابداع واژه نکرد. ابداع واژه راحت ترین کار است و مترجمان بسیاری این کار را انجام می دهند. زنده یاد سعادت اما برای برگردان بعضی واژه ها و اصلاحات خاص به جست وجو در متون قدیم و کهن ایران می پرداخت تا بهترین معادل را از میان آنها پیدا کند و به لغت سازی نپردازد. از این نظر ترجمه های ایشان محققانه است.
رحمانی در بخش دیگری از این گفت وگو به احاطه کامل زنده یاد سعادت بر زبان فارسی اشاره نمود و گفت: بیشتر مترجمان متاسفانه شناختشان از زبان فارسی کامل نیست و حتی شاید زبان مبدا را از فارسی بهتر بدانند. هرچه به جلو آمده ایم این شناخت از فارسی کمتر شده است. باید در ترجمه زبان فارسی را خوب شناخت. اینکه می بینید ترجمه های زنده یاد سعادت بسیار قابل استفاده و قابل درک و اثرگذار است فقط به دلیل دانششان به زبان های مبدا نیست. ایشان زبان فارسی را خوب می شناخت و نثر قابل استفاده ارائه می داد. از این حیث واقعا زنده یاد سعادت نمونه بود. امیدوارم مترجمان جوان، روش او را سرمشق و الگوی خود بگیرند.
منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران